«Διαβατήριο», η ευρωπαϊκή επαγγελματική ταυτότητα

Μπορεί στη χώρα μας και στους σημερινούς δύσκολους καιρούς που βρισκόμαστε, το να μιλάμε για κινητικότητα ατόμων με υψηλή ειδίκευση να λειτουργεί ως συνειρμός που αφορά την ανεργία και τον εκπατρισμό των νέων μας. Ωστόσο, η επαγγελματική κινητικότητα δεν παύει να είναι ένα από τα φιλόδοξα ζητούμενα που μόνο οφέλη προσφέρει στον Ευρωπαίο πολίτη, ενώ για τις χώρες-μέλη καλύπτει ανάγκες, γεφυρώνει κενά και συμβάλλει στην ανάπτυξη. Πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνέταξε πρόταση για τη θέσπιση ευρωπαϊκής επαγγελματικής ταυτότητας που θα έχει ισχύ «διαβατηρίου» προκειμένου ένας ειδικευμένος επαγγελματίας να μπορεί -είτε προσωρινά για διάστημα ώς και δύο ετών είτε μόνιμα- να εργάζεται σε οποιοδήποτε κράτος-μέλος της Ε.Ε., αφού με την ευρωπαϊκή επαγγελματική ταυτότητα θα πιστοποιούνται οι δεξιότητές του (http://europa.eu/internal_market/qualifications/policy_developments/index_en.htm).

Με την πρόβλεψη ότι η ζήτηση για άτομα με υψηλή ειδίκευση θα αυξηθεί έως το 2020 για περισσότερες από 16 εκατ. θέσεις απασχόλησης και με δεδομένη τη συρρίκνωση του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας, η Κομισιόν έχει προτείνει την αναγνώριση των προσόντων των επαγγελματιών, ώστε να καλύπτονται οι κενές θέσεις απασχόλησης εκεί όπου υπάρχουν. Η ταυτότητα θα έχει μορφή ηλεκτρονικού πιστοποιητικού για διεθνή καριέρα και για επαγγελματική αναγνώριση.

Προβλέπει επίσης «έναν νέο μηχανισμό που θα εξασφαλίζει μεγαλύτερη διαφάνεια και πληρέστερη αιτιολόγηση των επαγγελμάτων που ρυθμίζονται μέσω συγκεκριμένων απαιτήσεων, σε ό,τι αφορά τα επαγγελματικά προσόντα». Θα λειτουργεί επίσης ως σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης (alert) για επαγγελματικά παραπτώματα – ιδιαιτέρως στον τομέα της υγείας. Για παράδειγμα, ένας επαγγελματίας, στον οποίο έχει επιβληθεί απαγόρευση άσκησης επαγγέλματος στη δική του χώρα, δεν θα γίνεται δεκτός σε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης – κάτι που ώς σήμερα μπορούσε να το επιτύχει.

Οπως δήλωσε ο αρμόδιος επίτροπος για την Εσωτερική Αγορά Μισέλ Μπαρνιέ, «η Ευρώπη αντιμετωπίζει σήμερα πολλές προκλήσεις. Μία από αυτές είναι η αυξανόμενη ζήτηση επαγγελματιών υψηλής ειδίκευσης σε ολόκληρη την Ε.Ε. Η πρόταση που υποβλήθηκε σχετικά με τα επαγγελματικά προσόντα ανταποκρίνεται στην ανάγκη δημιουργίας αποτελεσματικού συστήματος αναγνώρισης των επαγγελματικών προσόντων, προκειμένου να ενισχυθεί η κινητικότητα των επαγγελματιών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Είμαι πεπεισμένος ότι η ιδέα ενός ηλεκτρονικού πιστοποιητικού αποτελεί ικανοποιητική λύση, δεδομένου ότι θα απλοποιήσει και θα επιταχύνει τις διαδικασίες αναγνώρισης για τους μετακινούμενους επαγγελματίες».

Διευκρινίζεται ότι η πρόταση αυτή αποτελεί εκσυγχρονισμό και όχι ανατροπή της ήδη υπάρχουσας Οδηγίας του 2005 για τα επαγγελματικά προσόντα. Πέρα από την έγκαιρη αντιμετώπιση της αυξανόμενης ζήτησης δεξιοτήτων στην Ευρώπη, στόχο έχει να ενσωματώσει και τα νέα δεδομένα του 21ου αιώνα. Επιπλέον, απαλλάσσει τον επαγγελματία από δαπάνη χρόνου για τις διοικητικές διατυπώσεις αλλά και χρήματος, αφού, για παράδειγμα, μέρος των δικαιολογητικών που οφείλουν να υποβάλουν για την απόκτηση της κάρτας μπορεί να είναι στην εθνική τους γλώσσα. Προβλέπει ακόμη και την περίπτωση ατόμων που κατέχουν μεν επαγγελματικό δίπλωμα, ωστόσο δεν έχουν ακόμη υποβληθεί στην προβλεπόμενη από τον νόμο της χώρας τους εκπαιδευτική άσκηση του επαγγέλματος – όπως για παράδειγμα μπορεί να συμβαίνει με δικηγόρους, εκπαιδευτικούς, αρχιτέκτονες.

Γίνεται επίσης σαφές ότι με τον εκσυγχρονισμό αυτόν και με τη διευκόλυνση και επιτάχυνση των διαδικασιών, όχι μόνο δεν υποβαθμίζεται η αξία της πιστοποίησης των προσόντων, αντιθέτως επαυξάνεται το ποιοτικό επίπεδο παροχής υπηρεσιών προς τον καταναλωτή. Για παράδειγμα, πέραν του μηχανισμού προειδοποίησης που προβλέπεται για παραπτώματα επαγγελματιών, διασαφηνίζονται κανόνες για δεξιότητες γλωσσομάθειας και θεσπίζονται τα ελάχιστα εκπαιδευτικά όρια για ορισμένα επαγγέλματα.

Εννοείται ότι η προετοιμασία για την τελική πρόταση έγινε κατά τρόπο ιδιαιτέρως αξιόπιστο και με ιδιαίτερη επιμέλεια. Από τον Ιανουάριο 2011 η αρμόδια διεύθυνση της Kομισιόν ξεκίνησε την πρώτη εκστρατεία διαβούλευσης και έλαβε υπόψη της 370 προτάσεις που υποβλήθηκαν από πολίτες, επαγγελματίες, επαγγελματικούς οργανισμούς και τις αρμόδιες κρατικές αρχές. Ακολούθησε συνάντηση δημόσιας ακρόασης τον επόμενο μήνα και, στη συνεχεία, τον Ιούνιο 2011 εξέδωσε Πράσινη Βίβλο για την οποία δέχθηκε 400 ανταποκρίσεις.