Η αποποινικοποιημένη αντιγραφή των ανταγωνιστών δεν υποκαθιστά τη δράση και την πράξη

Της Χριστινας Δαμουλιανου / xd@kathimerini.gr

«Στις μέρες μας η πρακτική της μίμησης κερδίζει καθημερινά έδαφος. Κορυφαίες τράπεζες αντιγράφουν τεχνικές από τον κατασκευαστικό κλάδο και πετυχαίνουν να περιορίσουν κόστη και να προωθήσουν την ανάπτυξή τους. Ανώτερα στελέχη από το εμπόριο αυτοκινήτων παρακολουθούν σεμινάρια που προορίζονται για στελέχη εξυπηρέτησης πελατών σε μεγάλα ξενοδοχεία. Τα νοσοκομεία παίρνουν μαθήματα για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα από αεροπορικές εταιρείες και από το Αμερικανικό Ναυτικό. Οι ναυτιλιακές αναζητούν καλύτερη τεχνολογία προώθησης από τους κατασκευαστές κινητήρων αεροσκαφών.

Οφελος οι καλές πρακτικές

Με ποιο, άραγε, σκεπτικό όλα αυτά; Η απάντηση είναι ότι οι καλές πρακτικές ωφελούν όλους και πρέπει να μοιραζόμαστε την καινοτομία. Και, επιπλέον, γιατί η έρευνα κάθε άλλο παρά φθηνότερη γίνεται. Με άλλα λόγια, η εφαρμογή της καινοτομίας δεν πρέπει να έχει εταιρικά όρια. Οσο γρηγορότερα την εντοπίσουμε στους ανταγωνιστές μας είτε αλλού και όσο καταλληλότερα την ενσωματώσουμε, τόσο το καλύτερο για τη δική μας επιχείρηση.

Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη μελέτη ύστερα από έρευνα της παγκόσμιας Εταιρείας Συμβούλων Μάνατζμεντ Accenture που ξαναφέρνουμε στην επικαιρότητα λόγω των συνειρμών που μας δημιουργεί η θύελλα που έχει ξεσπάσει στη χώρα μας για τη χρήση ή μη των γενοσήμων φάρμακων - δηλαδή αντιγράφων. Με το σκεπτικό ότι «μητέρα πάσης μίμησης είναι η ανάγκη», οι συγγραφείς αναλύουν την όλη ιδέα περί μίμησης και επιχειρηματολογούν με συγκεκριμένα παραδείγματα «αντιγραφής» από παγκοσμίως γνωστές εταιρείες. Οι «θυμωμένοι μάνατζερ» γνωρίζουν ότι όταν ξεπετιούνται καθημερινά επιχειρησιακές προκλήσεις, εκείνοι πρέπει να ζητούν επειγόντως τις λύσεις τους. Ωστόσο, η μίμηση, πέρα από το να είναι επιτυχής, πρέπει να εξασφαλίζει εξίσου και τη βιωσιμότητά της.

Επισημάνσεις

Πρώτη σημαντική επισήμανση των συγγραφέων είναι ότι οι δυνάμεις της αγοράς συγκλίνουν σήμερα με ταχείς ρυθμούς μέσα από την υιοθέτηση νέων ιδεών, διαδικασιών, τεχνολογιών και συστημάτων. Συμβαίνει όμως όλα αυτά να έχουν ξεκινήσει όχι μέσα από το δικό τους Δ.Σ. και από το δικό τους Τμήμα Σχεδιασμού, αλλά από τους απέξω. Οι επιχειρήσεις επιτυγχάνουν πρακτικά και κερδοφόρα αποτελέσματα και οι επιχειρήσεις διδάσκονται όλο και περισσότερα από τους συνεταίρους τους.

Ιδιαίτερα στον τομέα της καινοτομίας, το συμπέρασμα της συγκεκριμένης έρευνας είναι ότι σήμερα οι επιτυχημένες επιχειρήσεις δεν περιορίζονται στο να μελετούν μόνο τις θεωρίες περί «open innovation» -το φαινόμενο που έχει κάνει δημοφιλή την εκτός εταιρικών συνόρων κυκλοφορία ιδεών και αξιών- και στο να στέλνουν τα στελέχη τους να επισκέπτονται άλλες καλύτερες επιχειρήσεις. Προχωρούν ενεργητικά στη μίμησή τους ακολουθώντας τα εξής τρία σταδία. Κατ’ αρχήν, εντοπίζουν ποιες είναι οι επιχειρησιακές διαδικασίες για τις οποίες γνωρίζουν καλά ότι μπορούν, όντως, να αλλάξουν τους κανόνες του παιγνιδιού στη δική τους αγορά. Κατόπιν, αναζητούν περιπτώσεις -«παραδείγματα»- ορθής εφαρμογής τους, ανεξαρτήτως από το πού έχουν εφαρμοσθεί. Και τελικά, τις υιοθετούν και τις εφαρμόζουν όσο το δυνατόν ταχύτερα.

Τρεις αριστείες

Οπως προκύπτει από την έρευνα της Accenture, οι επιχειρήσεις με υψηλή αποδοτικότητα είναι αυτές που έχουν βρει τον τρόπο να δημιουργήσουν συστήματα καινοτομίας που εισήγαγαν «απέξω». Οσο για τις επιχειρήσεις που βρίσκονται στην κορυφή -εκείνες δηλαδή που έγιναν leaders by imitation- διακρίνονται γιατί αρίστευσαν στις εξής τρεις συγκεκριμένες δραστηριότητες: κατ’ αρχήν στον επακριβή εντοπισμό των ικανοτήτων που έχουν τη μεγαλύτερη σημασία για την επιχείρησή τους. Παρατηρήθηκε μάλιστα ότι οι «πρώτες των πρώτων» διέθεταν εγκατάσταση και λειτουργία συστημάτων business intelligence είτε data warehousing software modules. Η δεύτερη «αριστεία» είναι το ότι εντόπισαν τα άτομα που διαθέτουν τις ικανότητες αυτές. Διότι, μπορεί μεν «το σφάλειν να είναι ανθρώπινο» όμως τα λάθη στοιχίζουν ακριβά. Και η τρίτη αριστεία αποδίδεται στη σύγχρονη «θεά» - την ταχύτητα: «αντέγραψαν και ανέπτυξαν τις ικανότητες αυτές ταχύτατα». Επίλογος των αναλυτών είναι ότι η αριστεία και στις τρεις αυτές δραστηριότητες που περιγράψαμε, είναι ουσιαστική για την επιτυχή καινοτομία οιασδήποτε εταιρείας που θέλει να γίνει leader by imitation. Με την εξής επισήμανση όμως: τα τρία αυτά στοιχεία πρέπει να συνδέονται μέσα στο ίδιο συνεκτικό πρόγραμμα. Γιατί, το καθένα ξεχωριστά δεν αποδίδει». Υπογραμμίζεται επίσης ως σημαντικό ότι οι δραστηριότητες που έχουν περιγραφεί στη μελέτη, δεν αποτελούν εναλλακτική κατάσταση για τα υπάρχοντα δίκτυα καινοτομίας και κατά καμία έννοια η μίμηση δεν πρέπει να θεωρηθεί υποκατάστατο της δράσης και της πράξης.

Το «κοπιάρισμα»

Με λίγα λόγια, η αντιγραφή -δηλαδή το «κοπιάρισα»- επιτυχημένων ιδεών, τεχνολογιών, διαδικασιών, συστημάτων και πρακτικών με τις οποίες μια επιχείρηση έχει κατακτήσει την ηγετική θέση της στην αγορά, όχι μόνο έχει απλώς αποποινικοποιηθεί, αλλά, αντιθέτως, η ιδέα του «Leading by Imitation» προτείνεται και προτάσσεται ως η σύγχρονη Ενδεκάτη Εντολή ως ανταγωνιστικό προσόν, όχι μόνο μεταξύ ομοειδών επιχειρήσεων, αλλά ακόμη και μεταξύ επιχειρήσεων διαφορετικών βιομηχανιών. Συνιστάται, επίσης, ως ο σύντομος δρόμος στην πορεία για την κατάκτηση μιας θέσης στην πλατφόρμα της ηγεσίας στην αγορά.

Θετική και όχι αρνητική έννοια

Στον επιχειρηματικό κόσμο η αντιγραφή και η μίμηση προϊόντων, διαδικασιών, τεχνολογιών, καινοτομίας κάθε άλλο παρά έννοιες φορτισμένες αρνητικά είναι. Ηγέτες μεγάλων βιομηχανιών και εταιρειών, οι οποίες έχουν αντιγράψει και υιοθετήσει, αναφέρονται και εκφράζονται αυτάρεσκα κι επαινετικά για αυτές και συχνά απαριθμούν την υπέρβαση πλεονεκτημάτων που εκείνοι επέτυχαν, ενώ ταυτόχρονα βρίσκονται σε αγαστή συνεργασία με τους πρωτοπόρους ανταγωνιστές τους.

Δηλώνουν δε ότι η επιτόπια εμπειρία και η έρευνα των νέων τεχνολογικών καινοτομιών, εκεί όπου ήδη χρησιμοποιούνται, τους είναι πολύ πιο χρήσιμες από τις σχετικές θεωρίες που τις περιγράφουν και τις λανσάρουν.

Με την προϋπόθεση βέβαια ότι κατά την «αντιγραφή» τους εφαρμόζουν με απόλυτη συνέπεια τους συγκεκριμένους κανόνες που έχει συντάξει και παράσχει στο σχετικό άρθρο της η Accenture βάσει της εμπειρίας της, κυρίως όμως ύστερα από ενδελεχή και μακροχρόνια έρευνα που πραγματοποιεί σε όλο τον κόσμο.